Sách – [Experience]
Những giá trị của văn học nghệ thuật luôn vượt qua khoảng cách về không gian hay thời gian, chính vì vậy “biên giới” trong văn chương là hai từ không hề tồn tại. Minh chứng rõ nhất từ xa xưa cho đến nay, đề tài về số phận và vẻ đẹp hình tượng người phụ nữ luôn là một chủ đề hấp dẫn, được vô số tác giả trên khắp các quốc gia khám phá và thể hiện. Dưới ngòi bút của mỗi nhà văn, hình tượng ấy lại đem đến cho bạn đọc suy ngẫm, cảm nhận khác nhau. Nhưng tựu chung lại, tất cả tác phẩm đều là những bước tiến trong cuộc hành trình đi tìm tiếng nói và vị thế của phụ nữ.
Phụ nữ sống như nô lệ
Love Books Love Life tin rằng ai trong số chúng ta cũng đã từng nghe đến những câu chuyện có thật về cuộc đời và số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. Nếu như ở châu Á, những hủ tục và lễ giáo trói buộc, đày ải họ, thì ở phương Tây, người phụ nữ cũng không có được hạnh phúc vì những định kiến khắt khe của xã hội. Độc giả dễ dàng tìm thấy các tác phẩm kinh điển viết về những số phận bi thương ấy xuyên suốt lịch sử văn học trên toàn thế giới.
Chúng ta có tiểu thuyết “Con hủi” của nữ văn sĩ người Ba Lan Helena Mniszek – tác phẩm từng được ca ngợi như một hiện tượng xuất bản trong hai cuộc chiến tranh thế giới. Cuốn sách kể về chuyện tình đẹp nhưng đầy bi kịch giữa đại công tử Waldemar Michorowski – thuộc dòng họ quyền quý nhất cả nước, và Stefcia Rudecka – con gái của một điền chủ nhỏ nhưng tài sắc vẹn toàn. Sự khác biệt về địa vị đã khiến cho chuyện tình của họ gặp nhiều trắc trở, trái ngang. Biệt danh “con hủi” là do giới quý tộc thời đó đặt cho Stefcia Rudecka với mục đích miệt thị thân phận của nàng. Cũng chính những âm mưu chia cắt đôi trẻ của tầng lớp thượng lưu đã khiến nàng gục ngã và phải chịu cảnh chia cắt với người mình yêu. Những định kiến hà khắc về địa vị trong xã hội cũ luôn đẩy người phụ nữ ở tầng lớp thấp kém đi đến bước đường cùng, không thể làm gì khác ngoài việc đau khổ nhìn hạnh phúc tuột khỏi tầm tay.
Nhưng không phải chỉ có những người phụ nữ ở địa vị thấp hèn mới chịu đau đớn, dằn vặt. Phụ nữ quý tộc cũng không thể có được hạnh phúc, khi họ phải sống trong một cuộc hôn nhân sắp đặt. “Anna Karenina” – tác phẩm vĩ đại nhất mọi thời của đại văn hào người Nga Lev Tolstoy từng khiến hàng triệu người đọc rơi nước mắt vì số phận bi thương của nàng Anna Karenina – một phụ nữ quý tộc xinh đẹp và thuần khiết. Bà cô của Anna vì tiền bạc, gả nàng cho Karenin – một người có danh vọng và địa vị trong chính trường. Chồng của Anna luôn quan tâm cách xã hội thượng lưu nghĩ gì về mình hơn là tự yêu thương và nhìn nhận bản thân. Chính điều ấy khiến cuộc hôn nhân của nàng như biến thành một nhà tù giam lỏng, cho đến khi Anna tìm thấy tình yêu đích thực của đời mình – chàng sĩ quan Vronsky. Nhưng tình yêu ấy nào được chấp nhận, khi mà bản thân Anna đang bị bó buộc bởi một cuộc hôn nhân không hạnh phúc. Vậy nếu như nàng ly hôn? Nước Nga bấy giờ quan niệm phụ nữ ly hôn thì cuộc đời họ coi như bỏ. Anna đã không còn đường lui, khi phía trước nàng là định kiến xã hội, còn phía sau lại là chàng sĩ quan mà nàng hằng thương nhớ. Kết thúc của Anna Karenina và Stefcia Rudecka đều vô cùng bi thảm, và Love Books Love Life cho rằng đó cũng là kết cục chung của những người phụ nữ thời xưa. Không phân biệt tuổi tác, địa vị, hoàn cảnh, họ đều phải chịu những đắng cay, tủi nhục và sống một đời như nô lệ của nỗi khát khao tự do, hạnh phúc.
Phụ nữ bắt đầu đấu tranh
Trong nhiều tác phẩm văn học, ngoài việc phản ánh nỗi thống khổ, cay đắng của người phụ nữ, các tác giả cũng phần nào thể hiện được sự đấu tranh của họ để giành quyền bình đẳng, không chấp nhận trước số phận, dù là sự đấu tranh ấy còn yếu ớt, nhỏ lẻ.
Một trong những nhân vật có sự đấu tranh quyết liệt trong tư tưởng mà Love Books Love Life muốn giới thiệu với bạn đọc là nữ hầu gái Offred trong “Chuyện người tùy nữ” của tác giả Margaret Atwood. Offred là một phần của lớp phụ nữ được gọi là tùy nữ, bị bắt cóc và huấn luyện tại Trại Đỏ để trở thành những “chiếc máy đẻ” cho các cặp vợ chồng vô sinh có địa vị cao trong xã hội. Offred vừa là linh hồn của cả câu chuyện, vừa là tiếng vọng của những người hầu gái khác dưới nền áp bức của Cộng Hòa Gilead. Thông qua nhân vật này, chúng ta có thể nhận thức được những gì xảy ra trong suy nghĩ của tất cả những phụ nữ khác đang gặp tình huống giống như cô ấy, từ nỗi sợ hãi lớn nhất đến những ham muốn thầm kín trong tâm hồn của họ. Love Books Love Life thấy được bên trong tư tưởng Offred là sự phản kháng manh nha, yếu ớt, song cũng đủ để độc giả cảm nhận được khát khao phá bỏ những bất công mà người phụ nữ thấp hèn đang phải hứng chịu. Suốt chiều dài của cuốn sách, tất cả những gì chúng ta thấy là sự đè nén đến tận cùng của Offred. Nhưng giống như một quả bóng được bơm căng và cuối cùng cũng sẽ phát nổ, cô thực sự đã có sự phản kháng ở cuối câu chuyện khi đồng ý bước lên xe của cảnh sát mật Eye, không chút lo sợ, bất chấp sự tra hỏi của nhân vật người vợ Tư lệnh. Trong bối cảnh của “Chuyện người tùy nữ”, đây là một khoảnh khắc quan trọng thể hiện sức phản kháng tiềm tàng mạnh mẽ của nhân vật Offred, cũng như những người phụ nữ trong xã hội lúc bấy giờ – dù chưa đem lại kết quả, nhưng đánh dấu bước phát triển trong tư duy. Người phụ nữ không còn cam chịu nữa, họ đã sẵn sàng giành lại tự do cho riêng mình.
Phụ nữ tìm được tiếng nói
Từ những đấu tranh trong tư tưởng, người phụ nữ đã biết cất lên tiếng nói và dùng hành động để phản kháng lại những bất công, vô lý của xã hội. Trong nhiều tiểu thuyết, các tác giả đã cho nhân vật nữ có cơ hội thể được cá tính mạnh mẽ, quả quyết. Đồng thời, họ cũng thổi vào trang sách niềm tin, hy vọng vào một tương lai tươi sáng, tốt đẹp hơn mà phụ nữ xứng đáng được hưởng.
Có lẽ độc giả đều đã từng nghe đến tác phẩm “Cuốn theo chiều gió” – tiểu thuyết lãng mạn kinh điển của nữ nhà văn Margaret Mitchell, từng giành được giải Pulitzer năm 1937. Nhân vật chính của “Cuốn theo chiều gió” là Scarlett O’Hara – một phụ nữ quý tộc miền Nam Hoa Kỳ xinh đẹp, thông minh, mạnh mẽ với lối sống phóng khoáng, tư tưởng cởi mở, dám nghĩ dám làm. Scarlett trưởng thành trong một gia đình giàu có nhưng ở nàng lại không có sự đài các, dịu dàng của một tiểu thư danh giá. Trước khi nội chiến xảy ra, nàng là người ích kỷ, bướng bỉnh và kiêu ngạo. Khi chiến tranh bùng nổ, với nhiều biến cố xảy đến trong cuộc đời, Scarlett lột xác trở thành một phụ nữ khôn ngoan, sắc sảo và có phần nhẫn tâm. Với tính cách cứng rắn, quật cường, nàng luôn lạc quan với câu nói quen thuộc: “Sau tất cả, ngày mai là một ngày mới”. Scarlett là hiện thân cho hình ảnh người phụ nữ dũng cảm, vượt lên trên những định kiến của xã hội Mỹ trong thời kỳ nội chiến và tái thiết để khẳng định bản thân.
Một nhân vật nữ khác cũng có khả năng truyền cảm hứng mạnh mẽ mà Love Books Love Life rất yêu thích là Jo March trong “Những người phụ nữ bé nhỏ”. Trong gia đình có năm người con gái, Jo thể hiện cá tính khác biệt so với chị em của mình. Cô luôn khao khát trở thành nhà văn, thậm chí sẵn sàng từ bỏ tất cả vì nó. Nhưng khi Jo mang bản thảo đến để xin phép xuất bản, những người đàn ông trịch thượng luôn từ chối và sỉ nhục cô. Đáng buồn hơn, ngay sau đó, Jo phải trở về quê hương vì sự qua đời đột ngột của em gái – cùng với đó là sự dang dở trong sự nghiệp cô hằng theo đuổi. Xuyên suốt câu chuyện, tác giả Louisa M.Alcott luôn xây dựng sự đối lập giữa hình tượng một Jo March mạnh mẽ, gồng mình đi ngược lại với những định kiến xã hội về thiên chức của người phụ nữ – lấy chồng, sinh con, không cần có ước mơ. Tuy nhiên đến cuối, Jo March vẫn lấy chồng, điều này đã từng gây nên một vài tranh cãi. Thật ra sau khi Jo kết hôn, cô vẫn tiếp tục thực hiện ước mơ của mình, vẫn là người phụ nữ mạnh mẽ, kiên trì và thông minh, nhưng cô sẽ không còn cảm thấy cô đơn trên con đường mình bước đi nữa. Love Books Love Life cho rằng đó mới là cái kết hoàn toàn viên mãn – Jo vừa có một gia đình hạnh phúc, vừa tiếp tục sự nghiệp viết văn. Cũng như vậy, những người phụ nữ bé nhỏ trong cuộc sống của chúng ta sẽ chỉ thật sự có được hạnh phúc trọn vẹn khi vừa được sống bên người mình yêu và theo đuổi hoài bão mình đã chọn.
Bài học cho hiện tại
Thế kỷ 21 đã đi được chặng đường 20 năm. Trong suốt những năm tháng trước đó, nhân loại đã đấu tranh cho bình đẳng giới, để đàn ông và phụ nữ đều có quyền và nghĩa vụ tương đương. Các tác giả văn học cũng đóng góp vai trò quan trọng trong việc cất lên tiếng nói thay cho những người phụ nữ. Dù ít hay nhiều, các nhà văn đều lên án những định kiến khắt khe của xã hội, những áp đặt cứng nhắc lên phụ nữ, đồng thời ca ngợi vẻ đẹp của họ và khao khát tìm cho họ những chỗ đứng để thể hiện bản thân, sống một đời hạnh phúc.
Love Books Love Life hi vọng rằng, sau khi đọc những tác phẩm này, độc giả nam có thể trân trọng hơn những người phụ nữ xung quanh bạn. Còn độc giả nữ, hãy nhận ra những giá trị của chính mình và sẵn sàng trải nghiệm, thử thách. Cuộc sống là không giới hạn. Bạn còn quá trẻ để dừng lại hay ngừng tìm kiếm cơ hội. Đừng thỏa hiệp để sống cuộc đời mà bạn không mong muốn. Đừng thỏa hiệp để lấy một người mà bạn không yêu. Cuộc sống này là của bạn. Đừng cầm trên tay mình bản đồ của người khác, hãy đi con đường riêng, trên một con ngựa tốt. Nó sẽ dẫn bạn đến một chân trời mới, nơi có những cơ hội mới, và có niềm hạnh phúc thật sự.
“Love Books Love Life – Lắng nghe để sẻ chia”
2 Comments