Có lẽ đối với người tập viết, đây là nỗi băn khoăn trăn trở lớn nhất, khi họ thường không biết nên bắt đầu từ đâu với công việc và làm thế nào để đạt được hiệu quả.
Một số lý do họ đưa ra để bào chữa cho việc này đó là:
- Không có cảm hứng.
- Không có cảm xúc nên không viết được.
- Và rất nhiều lý do khác.
Cá nhân mình cũng đã từng giống họ. Vậy nên khi nghe những câu nói đó, mình thấy đồng cảm hơn là ác cảm. Bởi mình hiểu, nguyên nhân sâu xa nằm ở chỗ họ chưa hiểu rõ viết để làm gì? Nhằm mục đích gì?
Vậy nên trong bài viết này, đây là chủ đề đầu tiên mình muốn chia sẻ với các bạn, bởi nó là khởi nguồn cho mọi nội dung về sau. Không chỉ vậy, xác định được nơi bắt đầu để viết lách là tiền đề quan trọng cho sự nghiệp “con sen”.
Ok. Let’s go!
I. Viết lách có khó khăn như bạn tưởng?
Chắc chắn là việc viết lách có khó khăn rồi, bất kỳ ngành nghề nào cũng có khó khăn riêng mà. Nhưng cần phải đính chính lại đó là viết lách không quá khó khăn như nhiều người vẫn nghĩ. Vậy tại sao đại bộ phận đó vẫn có thói quen, suy nghĩ này?
Trước hết, viết lách là công việc đề cao sự sáng tạo tối đa. Để tạo ra được một content hay, thu hút người đọc là một phần rất nhỏ của công việc này. Làm cách nào để giữ chân và khiến họ quay lại sau khi đọc bài viết của bạn mới thực sự đáng lưu tâm. Đa số nhiều người cảm thấy khó khăn khi viết lách đó là do họ không thể giữ chân người đọc và biến họ trở thành khách hàng trung thành của mình. Ủa, thế nếu bài viết của họ tốt và được chia sẻ rộng rãi, tại sao họ vẫn cảm thấy khó khăn và đôi khi bế tắc?
Viral là con dao 2 lưỡi đối với bất kỳ lĩnh vực nào từ sản phẩm cho tới content cũng không phải ngoại lệ. Điều khiến người viết gặp khó khăn ngoài việc không thể sáng tạo nội dung hay, thu hút người đọc còn nằm ở chỗ bài viết trước của họ quả tốt, họ không thể thoát khỏi cái bóng của bài viết trước dẫn đến nội dung những sản phẩm (1) là chưa thể sánh bằng (2) là có giá trị thậm tệ. Điều này đã được chứng minh qua vô số case study thực tế trong lĩnh vực âm nhạc, phim ảnh khi chính những nghệ sĩ đại tài luôn phải chịu đựng áp lực từ những bài hát, vai diễn trước của họ. Dù có cố gắng thay đổi đến bao nhiêu đi chăng nữa thì họ cũng không thể tự vượt qua được thành công trước đó của chính mình. Có lẽ ví dụ trên thật khập khiễng và thiếu thuyết phục nhưng đó là cách mình muốn các bạn hiểu để hình dung ra được nguyên nhân dẫn đến khó khăn trong việc viết mà nhiều người đang gặp phải.
Trong bài viết này, mình không muốn nhận xét quá sâu về vấn đề “viral” bởi nó không phải chủ đề chính chúng mình muốn đề cập đến. Bài viết sẽ xoay quanh vấn đề dành cho những người mới, đó là tại sao họ gặp khó khăn trong việc viết và nên bắt đầu từ đâu. Đó cũng là lý do (1) dẫn đến khó khăn viết lách như mình đã nói ở trên: Bài viết không đủ thu hút người đọc.
2. Nguyên nhân gây ra nỗi sợ dẫn đến khó khăn
Như đã nói ở trên, bế tắc trong sáng tạo là lý do những người mới cảm thấy khó khăn khi tạo ra những con chữ. Nguyên nhân sâu xa của vấn đề này nằm ở sự quan sát và tư duy. Trong bài viết này, mình sẽ tạm chia sáng tạo ra làm 2 phần: (1) Normal Creative và (2) High Creative.
Normal Creative
Normal Creative là cách các bạn quan sát những sự vật, hiện tượng xảy ra xung quanh và biến chúng thành nội dung bài viết. Chúng “trở thành” dạng nội dung như thế nào hoàn toàn dựa trên TƯ DUY và KHẢ NĂNG được rèn luyện của bạn. Ví dụ một câu chuyện có chàng trai đứng đợi ở bến xe bus cùng một người con gái lạ hoắc. Bạn có thể triển khai sự việc thành bài viết đúng như những gì bạn nhìn thấy diễn ra trước mắt hay phóng đại nó trở thành câu chuyện đầy lãng mạn hoặc bi kịch,…
High Creative
Đây mới là mấu chốt thực sự của sáng tạo. Giống như cách bạn phóng đại sự việc đôi nam nữ ở bến xe bus thành câu truyện ngôn tình thì với High Creative bạn cần khiến chúng trở nên viral hơn bằng cách thêm thắt những chi tiết giật gân, bắt trend hay đơn giản là diễn đạt bài viết theo đúng bản chất vốn có của nó. Tuy nhiên điều này thực sự khó vì đòi hỏi người viết phải có kỹ năng viết và truyền đạt rất điêu luyện.
Vậy tóm lại, chúng ta và người mới cần gì để có một content giá trị? Đó là khả năng QUAN SÁT – TƯ DUY – SÁNG TẠO. Giải quyết được vấn đề đầu tiên, 2 yếu tố còn lại chỉ còn là thời gian để bạn trở nên giỏi hơn và TỰ BIẾT mình cần làm gì để VIẾT – NHIỀU – HƠN nữa.
Bế tắc sáng tạo là một lý do trong hàng tỷ bất cứ lý do nào có thể xảy ra. Sau sáng tạo, 2 lý do được cho là “kinh điển” tiếp theo đó chính là: Cảm hứng và cảm xúc.
Thật sự mà nói, đối với những người làm Content, đây là 2 lý do cực kỳ thiếu – thuyết – phục và nó biện minh cho việc những người đó đang tỏ ra kén chọn chủ đề viết hoặc không hiểu mục đích viết để làm gì. Họ làm việc hoàn toàn theo cảm xúc và cảm tính. Chính những thứ này vô tình “giam cầm” sự sáng tạo của họ và biến họ trở thành “nô lệ bị phụ thuộc” hoàn toàn vào yếu tố bên ngoài. Có thể nói, bị phụ thuộc vào cảm xúc là dấu hiệu nhận biết rõ ràng nhất đối với những viết lách lâu năm và mới tập tành bộ môn này. Biện pháp duy nhất có thể giúp được họ chính là THỜI GIAN. Thời gian sẽ giúp họ nhận ra những bài học đắt giá và nghiệt ngã về thói quen tệ hại họ đang giữ đối với công việc đề cao sự sáng tạo, bay bổng này.
3. Cách giải quyết những nguyên nhân “kinh điển”
Làm thế nào để giải quyết những nguyên nhân tệ hại mà người viết lách đang gặp phải ở trên. Chắc chắn một điều rằng, mình hay bất cứ ai khác không thể nào khuyên bạn kiểu: “Lý trí hơn đi, đừng phụ thuộc và cảm xúc nữa” hay “sáng tạo hơn đi, sáng tạo nhiều vào”. Những sự thay đổi sẽ đến từ THỜI GIAN, khi bạn trải nghiệm vừa đủ, nhận những “cú tát” từ hiện thực để biết mình có thực sự phù hợp với nghề viết lách này hay không. Tất nhiên, để thời gian “có cơ hội” làm nhiệm vụ của mình, bạn cũng cần phải hợp tác bằng cách viết thật nhiều. Chỉ có cách tự trải nghiệm thực tế mới giúp bạn hiểu ra vấn đề bản thân đang gặp phải và tìm cách sửa chữa
… trước khi quá muộn.
Vậy, đối với những người mới, nên bắt đầu từ đâu để có thể viết lách? Hãy cùng mình đi tìm lời giải đáp cho câu hỏi lớn được đặt ra trong bài viết này ở phần tiếp theo.
II. Viết lách – Nên bắt đầu từ đâu?
1. Đọc sách
Chắc chắn rồi, đọc sách là việc bạn phải làm, mình xin nhấn mạnh là PHẢI LÀM.
Đọc sách là cách để bạn nhận được một lượng vốn từ cũng như học hỏi được cách diễn đạt, văn phong của tác giả. Điều này giúp ích rất nhiều trong quá trình viết lách của bạn. Tin mình đi, đến một ngày khi đọc lại những bài viết của mình bạn sẽ ngạc nhiên khi chúng hay hơn rất nhiều đó.
Mình cũng khuyến khích bạn nên đọc nhiều sách nước ngoài. Chắc chắn việc được hiểu và tiếp xúc với phiên bản gốc sẽ khiến trình độ tư duy viết của bạn cải thiện đáng kể.
2. Đọc báo
Dân content có ai lại không dành ra ít nhất 15p đọc báo mỗi ngày cơ chứ? Bạn cũng nên nằm trong số đó bởi đọc báo khác rất nhiều với đọc sách và bạn sẽ học hỏi được kha khá kiến thức về content khi dành thời gian tìm hiểu chúng đấy.
Nếu sách được xuất bản phải trải qua rất nhiều công đoạn biên tập chỉnh sửa để phù hợp hơn với văn hoá, thuần phong mỹ tục thì với bài viết trên báo, đặc biệt là trên các trang báo cổng thông tin điện tử hay mạng xã hội lại được tự do thể hiện khả năng sáng tạo, quan điểm và diễn đạt hơn. Ngoài những trang báo mạng trong nước, bạn cũng nên tham khảo và đọc thêm các site của nước ngoài như Quora, Reddit hay Medium,… Tất cả những bài viết trên các trang này đều đã được dịch lại ra tiếng Việt để phục vụ nhiều đối tượng độc giả hơn. Tất nhiên, cũng giống như đọc sách, mình khuyên bạn nên đọc những bài báo gốc và tự dịch rồi biên tập lại. Việc này sẽ giúp bạn vừa tiếp thu được kiến thức mới lại có thể cải thiện thêm văn phong của riêng mình.
3. Trải nghiệm
Bằng cách trải nghiệm thực tế thật nhiều các bạn sẽ tích trữ được cho mình một vốn kiến thức để có thể triển khai vô số chủ đề cho bài viết. Trải nghiệm thực tế sẽ giúp bạn được khơi mở tư duy hơn, sẽ không còn nỗi lo bế tắc sáng tạo hay bất kỳ rào cản khách quan nào có thể cản trở quá trình viết lách của bạn nữa. Trên hết, những trải nghiệm này sẽ cho bạn chất liệu tuyệt vời để khiến bài biết trở nên chất thực, sống động và đáng tin hơn gấp nhiều lần. Thật tuyệt vời phải không? Sự tin tưởng chính là thứ khiến khách hàng ở lại với bạn và làm cho sản phẩm của bạn lan toả rộng rãi hơn đó.
4. Du lịch
Du lịch là một trong những trải nghiệm tuyệt vời để vốn sống của bạn trở nên đa dạng và sâu sắc hơn. Đúng vậy, trải nghiệm bằng du lịch là sự tổng hợp của mọi loại trải nghiệm. Bạn có thể đi du lịch để kiếm sống, làm các công việc ở nơi bạn đến giống nơi bạn ở. Thật chẳng có gì khác biệt ngoại trừ cuộc sống của bạn trở nên khó khăn hơn do thiếu thốn đủ thứ. Nhưng chính sự thiếu thốn cùng những khó khăn ấy mới khiến bạn tích luỹ được vốn sống cũng như vô số kiến thức để trở thành chất liệu bồi đắp cho bài viết cũng như cuộc sống sau này của bạn.
5. Viết thật nhiều
Tại sao mình lại đặt yếu tố này xuống cuối cùng? Đó là bởi chắc chắn ai cũng biết làm nghề nào phải trau dồi kỹ năng của nghề đó. Tuy nhiên, trong bài viết này, sau khi đã phân tích đưa ra các yếu tố ở trên mình mới đặt viết ở cuối cùng hàm ý cho việc sau khi đã trải nghiệm và làm đủ những điều trên, giờ là lúc bắt tay vào làm thật sự. Làm các công việc này mỗi ngày với sự đan xen thống nhất là cách để quen dần với việc viết thường xuyên. Và lại tin mình đi, sau 2 tuần thực hiện, những ý tưởng sẽ đến với bạn như lá rụng mùa thu và tốc độ viết sẽ nhanh hơn sao băng vụt qua.
III. Kết
Và đó là toàn bộ nội dung thuộc series kỹ năng viết mình muốn chia sẻ với các bạn trong BÀI VIẾT lần này.
Con đường đến với nghề viết vô cùng thênh thang và rộng lớn. Một khi bạn đã xác định được điểm bắt đầu cho hành trình viết lách của bản thân, những khó khăn sẽ tan biến và mọi cơ hội sẽ rộng mở, kèm theo nhiều nỗi băn khoăn cũng to lớn hơn. Ví dụ như: “Làm thế nào để xây dựng phong cách viết và giọng văn riêng?” hay “Làm thế nào để viết nhanh hơn”,…
Nếu bạn đang bắt đầu có những suy nghĩ đó, thì đừng quá lo lắng, Ba Chấm sẽ luôn đồng hành cùng bạn. Đừng quên theo dõi, cập nhật fanpage thường xuyên cũng như nhấn follow kênh Podcast Ba Chấm để không bỏ lỡ những chia sẻ về nghề viết lách cũng như tâm sự tuổi trẻ sẽ được Ba Chấm xuất bản trong tương lai nhé!
Cảm ơn các bạn đã ghé đọc! Hẹn gặp lại các bạn ở những số tiếp theo!
Writer: Nam LB.
Bản quyền nội dung bài viết thuộc về Love Books Love Life. Yêu cầu không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý của tác giả.
Hãy tôn trọng tác giả bằng cách khi Re-post chú thích ghi nguồn đầy đủ!”
“Love Books Love Life – Lắng nghe để sẻ chia”
1 Comment