Viết – [Tips]
Viết không phải chuyện khó, cái khó là làm sao để viết cho hấp dẫn người đọc, làm sao để duy trì cái hấp dẫn đó xuyên suốt nhiều bài viết ở các thể loại khác nhau. Ở bài viết này, Love Books Love Life sẽ đưa đến cho người đọc một số biện pháp hữu ích để cải thiện việc viết lách của mình, đặc biệt là đối với những bạn dự định theo nghề viết chuyên nghiệp hoặc những công việc có liên quan đến viết.
Đọc sách về kỹ năng viết
Đọc và viết là hai quá trình song song, bổ trợ lẫn nhau. Bạn muốn đọc gì nhớ nấy, hãy viết thật nhiều. Bạn muốn viết lách tốt hơn, hãy đọc thường xuyên. Bất kỳ cuốn sách nào đều có thể giúp bạn cải thiện vốn từ, cách diễn đạt, lối hành văn và cả tư duy ngôn ngữ. Song, nếu muốn kỹ năng viết của bạn tiến bộ hơn, Love Books Love Life cho rằng bạn không thể không đọc sách về chủ đề viết lách. Đọc những cuốn sách này đồng nghĩa với việc bạn đang học hỏi từ những người viết khác – những người đã có kinh nghiệm và kỹ năng, đã thành công ít nhiều trong hành trình viết lách và xuất bản. Không phải trình độ của bạn thấp, chỉ là chúng ta luôn có thể cải tiến chính mình. Dù trình độ cao đến mấy, kĩ thuật viết tốt đến mấy thì vẫn có chỗ để tốt hơn nữa. Điều này giống như chữa bệnh, nếu chúng ta bị đau dạ dày, rõ ràng chúng ta tin tưởng bác sĩ thường xuyên đọc sách về bệnh dạ dày hơn là bác sĩ đọc về bệnh khác hoặc chẳng đọc gì cả.
Love Books Love Life khuyên các bạn nên ưu tiên đọc những cuốn sách do những tác giả Việt Nam viết và biên soạn, bởi bạn đang cải thiện khả năng viết tiếng Việt chứ không phải ngôn ngữ nào khác. Bạn sẽ dễ dàng hiểu câu chuyện mà tác giả truyền đạt do có cùng hệ thống tư tưởng và ngôn ngữ. Love Books Love Life có thể gợi ý cho các bạn một số đầu sách sau:
1. “Sổ tay viết văn” của nhà văn Tô Hoài
Cuốn sách là gom góp từ những kinh nghiệm viết lách của ông, cuốn sách được xem như cuốn sách gối đầu giường dành cho những ai yêu thích chữ nghĩa. Với ông, viết là thành quả lao động vô cùng tận và người viết cần chăm chút, tỉ mỉ. Sổ tay viết văn không chỉ là cuốn Bách khoa toàn thư dành cho những người theo đuổi con đường văn chương chữ nghĩa mà nó còn giống như một gợi ý giúp độc giả có thể nhìn nhận, đánh giá khách quan khi thưởng thức bất kỳ tác phẩm nào.
2. “Thuật viết lách từ A Đến Z” của tác giả Ngọc Trân
Trong 18 chương của cuốn sách Thuật viết lách từ A đến Z, Nhà báo Ngọc Trân cung cấp phương pháp tư duy, nghiên cứu và phỏng vấn cùng những nội dung cần thiết như cách dùng từ điển, phép nối, chuyển văn nói sang văn viết, cách phân biệt văn trang trọng, nghiêm trang với những loại văn đời thường; cách diễn đạt giản dị, cụ thể và màu sắc, mở rộng câu, làm cho câu cân phân và không bị sai quy chiếu. Bên cạnh đó, tác giả đề cập đến việc viết sao cho lời văn thêm mạnh mẽ và hấp dẫn cùng cách viết theo hình tháp ngược, cách đặt từ và hướng dẫn cách biên tập những gì do bạn viết ra.
3. “Để thành nhà văn” của học giả Nguyễn Duy Cần
Đây là cuốn sách hướng dẫn người đọc cách trở thành nhà văn không chỉ giỏi về kỹ thuật viết mà còn về nhân cách, tinh thần. Qua cuốn sách này, tác giả Nguyễn Duy Cần đã trao đổi với bạn đọc một cách chân tình những kinh nghiệm và bí quyết để trở thành nhà văn, nhà phê bình văn học đứng đắn và xứng đáng với tên gọi của nó.
Viết thường xuyên, đều đặn và viết nhiều hơn nữa
Người viết tất nhiên phải viết. Nhưng viết với tần suất như thế nào mới là quan trọng. Để viết tốt hơn, Love Books Love Life khuyên các bạn hãy học thói quen viết thường xuyên, đều đặn, ở khắp mọi nơi bạn có thể. Không có ai ước mơ trở thành một tác giả sách, một nhà văn, một nhà báo, một nhà sáng tạo nội dung mà không viết nhiều cả. Viết cũng giống như cơ bắp, nếu không sử dụng, chúng ta sẽ mất nó, thậm chí là “teo cơ”.
Một biện pháp hiệu quả để đảm bảo việc viết mỗi ngày là viết blog hoặc viết journal, tuy nhiên để phát triển kỹ năng viết thì bạn cần viết nhiều dạng bài hơn thế. Nhưng đừng nghĩ viết nhiều là vất vả hay gánh nặng. Khi đã chọn viết lách là con đường sự nghiệp, thì nó không còn là một công việc bắt buộc, nó là thú vui, là sở thích, là liệu pháp chữa lành. Hãy làm bạn với nó mỗi ngày. Tất nhiên sẽ có vài ngày bạn cần nghỉ ngơi, trong trường hợp khẩn cấp hay khi bạn cần thời gian để đào sâu vào ý tưởng hoặc đi tìm nguồn cảm hứng mới. Nhưng bạn vẫn cần thực hành viết đều đặn và xây dựng những thói quen kiên trì, nhất quán chứ không nên bỏ ngang lưng chừng.
Viết như thể bạn là nghệ sĩ trình diễn
Có hai thứ quý giá nhất ở người đọc: Thời gian và sự chú ý của họ. Thật ích kỷ khi bắt độc giả phải mất 10 phút để đọc một cái gì đó mà bạn có thể truyền đạt trong 60 giây. Muốn trở thành người viết tốt, bạn cần học cách quý trọng thời gian của người đọc và quý trọng chất xám của chính mình. Hãy viết những gì đúng nhất, trúng nhất, đắt nhất, để bạn cảm thấy hài lòng với bản thân, và người đọc cảm thấy xứng đáng khi bỏ thời gian ra đọc bài viết ấy. Hãy tiết kiệm lời văn của mình, chỉ cần nói nửa lời thôi, nhưng là những lời nói có sức gợi, để người đọc tự suy ngẫm chứ đừng suy ngẫm thay cho người đọc. Bởi lẽ ấy, mới có câu nói: “Tiếng đàn hay là hay ở dư âm. Lời nói hay là lời nói vắn tắt và hậu ý thâm trầm man mác.”
Đồng thời, hãy biết cách tạo sự chú ý bằng việc gây ấn tượng cho độc giả từ những trang viết đầu tiên. Cần chứng tỏ bạn là cây viết có sức nặng, có chiều sâu, có tư duy và thẩm mỹ nghệ thuật. Ấn tượng đầu luôn là ấn tượng quan trọng nhất. Như Love Books Love Life đã nói ở trên, thời gian và sự chú ý là hai thứ quý giá nhất ở người đọc mà bất kỳ người viết nào cũng không được phép lãng phí.
Vì vậy, hãy học cách viết như thể bạn đang là một nghệ sĩ dương cầm lướt tay trên phím đàn đầy chuyên nghiệp, điêu luyện và không kém phần say mê, nhiệt huyết. Bạn chỉ có 3 phút để trình diễn, hãy làm thế nào trong 3 phút ấy truyền tải được những thông điệp và ý nghĩa của bản nhạc đến cho khán giả, nhưng không quên tạo những ấn tượng đầu để họ chú ý đến màn biểu diễn của bạn hơn.
Thử sức với nhiều thể loại khác nhau
Viết hay là một chuyện, nhưng giọng điệu phù hợp với từng nhóm đối tượng lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Một người làm content thực sự xuất sắc chỉ khi họ biết biến hóa giọng điệu, vận dụng linh hoạt từ ngữ, cấu trúc thích hợp với từng trường hợp, nhưng vẫn giữ được chất riêng của mình. Đó là lý do vì sao bạn cần thử sức với nhiều thể loại khác nhau, để thấy được đâu là điểm mạnh, đâu là điểm yếu của bản thân.
Mỗi thể loại viết đều có những đặc điểm và nguyên tắc riêng. Để trở thành một cây viết tốt hơn, giỏi hơn trong một thể loại nào đó, bạn phải thành thạo chúng. Vấn đề quan trọng là bạn không thể thành thạo chỉ trong ngày một ngày hai được. Bạn phải trải qua rất nhiều bài viết tồi tệ và thảm hại để nghiệm ra được những bài học bổ ích, chắt chiu được những kinh nghiệm quý giá. Vì vậy, cách tốt nhất là bạn nên viết càng nhiều càng tốt và tích cực cải thiện sau mỗi bài viết để tìm hướng đi cho mình. Và hãy nhớ rằng, cho dù hiện tại bạn có thể viết được nhiều kiểu văn phong và thể loại khác nhau, nhưng bạn nên chắc chắn bản thân thành thạo một thể loại trước khi viết sang dạng khác. “Một nghề cho chín còn hơn chín nghề”, đừng vội vàng thử quá nhiều thể loại khi bạn chưa chắc tay ở bất kỳ thể loại nào.
Phổ biến bài viết của bạn và lắng nghe những phản hồi
Cách nhanh nhất và hiệu quả nhất để nhận ra những ưu khuyết điểm của bản thân là soi chiếu qua người khác. Mỗi khi đến giờ luyện viết, bạn có thể viết thoải mái tự do theo ý mình muốn, sau đó hãy đọc lại và ngẫm xem liệu bài viết có đủ hay để chia sẻ với mọi người hay không. Nếu chưa được, hãy chỉnh sửa nó ngay. Sau khi cảm thấy hài lòng hơn, bạn có thể hỏi những người xung quanh hay bạn bè, khi đọc bài viết của bạn họ cảm thấy như thế nào? Cẩn thận xem xét những phản hồi đó để cải thiện dần cho những bài viết sau. Dù viết có thể là một hoạt động mang tính nghệ thuật và làm nổi bật cái tôi cá nhân khá rõ, nhưng một người viết giỏi lại là người cần biết hạ cái tôi đúng lúc và chấp nhận phản hồi. Tuy nhiên, bạn cũng cần “chọn mặt gửi vàng” để có được phản hồi hợp lý. Đừng gửi cho quá nhiều người, bởi “chín người mười ý”, điều đó sẽ làm bạn càng hoang mang hơn.
Với những người muốn trở thành một Content Creator chuyên nghiệp và kiếm sống từ ngành nghề này, lời khuyên chân thành nhất của Love Books Love Life là bạn nên có một người coaching tư vấn và hỗ trợ bạn trong việc update kỹ năng viết. Họ sẽ giúp bạn cải thiện văn phong và hoàn thiện kỹ năng viết lách. Hãy làm việc chăm chỉ mỗi ngày để cải thiện bản thân, học hỏi nhiều hơn từ mọi người xung quanh, viết và xuất bản bài viết của mình và chú ý phản hồi từ người đọc. Tuy nhiên, sẽ có rất nhiều lời khuyên bổ ích, nhưng cũng sẽ có lời khuyên khiến bạn phải phản biện lại. Lúc ấy, hãy tự hỏi bạn phản biện để bảo vệ giọng điệu cá nhân, ý tưởng bài viết, thông điệp nội dung, hay bạn phản biện chỉ vì muốn níu giữ cái tôi cá nhân cứng đầu? Nếu là lý do thứ hai, hãy học cách gạt nó qua và tiếp nhận lời khuyên.
Viết hay hơn, tốt hơn, giỏi hơn không phải là điều dễ dàng, nhưng nếu bạn nỗ lực, bạn sẽ gặt được trái ngọt. Giống như quá trình tháo kén từ một con sâu thành chú bướm xinh đẹp, đó là một hành trình vô cùng đớn đau, nhưng xứng đáng.
Writer: Rosie.
Editor: Nam LB.
Bản quyền nội dung bài viết thuộc về Love Books Love Life. Yêu cầu không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý của tác giả. Hãy tôn trọng tác giả bằng cách khi Re-post chú thích ghi nguồn đầy đủ!“Love Books Love Life – Lắng nghe để sẻ chia”
